Vanochtend om een uur of tien aan de croissantjes. Kopje uiterst lekkere koffie erbij. Zelf gezet met mijn voor m’n verjaardag gekregen Nespresso-automaat. Zonder George, maar met Jor. Een echte espresso automaat komt later, als ik groot ben. Nu wint George ‘t . Lekker en snel, ideaal voor de soms onmogelijke aanmeldtijden als stess of vlieger in opleiding. Terwijl de caffeïne de stokjes vervangen waarop mijn oogleden rusten, voel ik me leeg. ‘t Is klaar op de KLM Flight Academy. Ik ben afgestudeerd.

Eergisteren haalde ik m’n typerating Boeing 737, gisteren hielp ik Mijndert uit op de sim, onze crew werd in twee keer geëxamineerd. Zes jaar geleden zei ik dat voor ‘t laatst. HBO Dansacademie. Wie had gedacht dat ik ‘t podium en de prachtige orkestbak van de Stopera met De Nederlandse Opera zou verruilen voor een carriere als vlieger?! De passie blijft. Wie zegt dat een mens maar een enkele passie heeft?

De tijd is onwijs snel gegaan. Een superleuke crew met uitspraken als: “Ik verwacht dat we een pushback naar achteren krijgen”, en “Ik heb er sim in!” Tevens in een deuk gelegen om mijn naïeve ik, die tijdens de eerste les m’n crew geloofde dat de windowwipers in ‘park’ moesten staan, nadat we de parkingbrake erop gezet hadden.

Na het behalen van de MCC, zijn we direct door gegaan richting ons eindexamen, met een nieuwe instructeur.
De Boeing-testvlieger kwam binnen met taart - "Oh ja, ik ben jarig vandaag" - en een Boeing keycord voor ons. Of we meteen 'je' wilden zeggen tegen hem. Het heeft ons drie weken gekost om dat erin te krijgen. We stonden tegenover een 737-vlieg"-genie die een natuurlijk respect en “u” afdwingt en er tegelijkertijd in slaagt de leek (ondergetekende) te onderwijzen op een manier dat het begrijpelijk is en zoden aan de dijk zet. Niet dat systemen er zitten en wat ze doen, maar waarom en hoe.

We gingen met z’n allen de hangar in waar ik – ik glunder nog steeds – een heuse APU mocht starten (net als in de sim!!) en we staken ons hoofd in de wheelwell. Actuators en hydraulische pompen van dichtbij. Daarna een bezoek aan de verkeersleiding – aanrader – en de toren op Schiphol. Genieten!

Vervolgens een filmpje van Captain Warren Vanderburg. We zien een seminar waarin hij (ervaren) piloten en student piloten vertelt over hoe de jeugd van tegenwoordig in de cockpit groot wordt met de automaat.

Zolang je het magenta kruis volgt, zit je goed. Veilig, strak en simpel. Daar tegenover staat dat het plotseling aangereikt krijgen van nieuwe headings een soort ‘startle effect’ oplevert; een hapering in het stuurproces. Want oei; we moeten nu zelf vliegen. De vingers vliegen net zo automatisch naar het FMS kastje, waar de gegevens voor de automaat (okee, heel grofgezegd) in gevoerd worden. Aandacht van het vliegen naar het kastje, en daarmee gezegd tevens twee hele ogen - een hele piloot - minder die aan ’t vliegen en monitoren is. Er wordt gewezen op het feit dat je in verschillende “Levels of automation” kunt werken. Onderaan staat volledig manueel vliegen, bovenaan volledig automatisch. Bottomline: kennis van beide is een vereiste, en de kunde en vooral ook op de afweging en durf om soms een stapje terug te nemen wordt hard getraint. Over zoden aan de dijk gesproken: in een van de sessies maakte ik een perfect voorbeeld van een dergelijke ‘automaat-fout’: die misstap maak ik niet nog eens.

De zichzelf haast voorbijgelopen computerwereld gaat ook zo onvoorstelbaar snel; de techniek staat daadwerkelijk voor niets wanneer je er zelf opeens midden in staat. De grote uitdaging ligt bij de communicatie en het blijven updaten van de vliegers. Hoe goed een piloot ook de kist manueel vliegt, het begrip ‘monitoren van de automatiek’ is de afgelopen tien jaar zo groot geworden dat het nu een losstaand boekwerk op zich geworden is; zo niet minstens de helft van de training beslaat.

En nu: uitkijken naar het moment dat we in Frankrijk onze basetraining halen: zes starts en landingen maken. Daarnaast: net zoals lang geleden auditeren voor dansgezelschappen, nu keihard solliciteren bij airlines. Morgen wederom als stewardess aan de slag, meteen volle pot op de route met een stop in Turkije. We vliegen deadheading terug met KLM. Hopen op een plaatsje in die cockpit.

Ik ben er van overtuigd dat ik vandaag net zo makkelijk in de sim zou stappen als gisteren. De cijfers en procedures zitten er nog vers in. En toch hoef ik nu gewoon niets. Geen twee uur briefen en praten over systemen, niet twee uur voor die briefing in de mockup stappen met m’n crew en procedures oefenen. Geen examens, geen deadlines. Damn, ik mis ‘t.

Christa Kloosman