Het stuk van Eric van Walsem geeft een mooie kijk in de wereld van corporate aviation. In de tijd dat ik nog in de VS vloog en vlieguurtjes ervaring bij mekaar sprokkelde waren de vluchten op de Learjet 20 series ook vaak in opdracht van derden. Mensen die geen zin hadden in, en tijd voor de hassle van airline transport. De Lear, een raket met de vleugels van een gevechtstoestel en goed te herkennen aan de sigaarvormige tanks aan de vleugeltips, was een razendsnel raspaard. Ik denk dat elke private jet dat nu ook nog is. Dat is de bouwer verplicht aan de dikbetalende klanten.

We vlogen veel air-ambulance vluchten, vaak doodzieke mensen die ergens naar toe moesten voor een orgaantransplantatie. Soms ook een vluchtje van bijvoorbeeld Cleveland naar Washington National met slechts een gast - een congressman - aan boord. Verder twee vliegers en halfvolle tanks. Het gebakje klom dan als een ‘homesick angel.’ De captain grijnsde dan en zei; ’The coolingfan is on, Hurm.’ Daarbij wees hij naar de hoogtemeter die spon als een bezetene, want dat ging altijd zo als je in vier minuten naar 41000 voet speerde.

Nu zijn de tijden anders. Waar Eric zich verlustigt in luxe catering en luxe gasten, daar is het vak van een vrachtvlieger volledig gespeend van enige glamour. Geen wandeling door een glanzende terminal met geüniformeerde dames in je zog. Geen blikken van mensen, of verdwaasde reizigers die je aanschieten en vragen waar ze gate F5 kunnen vinden. Je botst niet meer met je tanden in het vettige haar op het achterhoofd van een Indiër voor je, die besluit zijn wandeling abrupt te stoppen terwijl jij net opzij keek of je ruimte had om hem in te halen.

Een ritje naar het vliegtuig begint bij een of ander obscuur grauw deurtje in een vrachtloods. Hier wacht een kreupel bestelautootje op je. Je kan er pas in als je een blik olie en een doos tiedown banden aan de kant schopt. Zo begint het reizen. Eenmaal aan boord zet je je eigen koffie, trekt een broodje onder folie vandaan. Als het te rubberig is steek je het tien minuten in de heteluchtoven op stand medium. Als je de kist in de ochtend overneemt van een crew die de hele nacht in het donker heeft zitten turen is de vloer van de cockpit soms dusdanig bedekt met etensresten dat een Biafraan er een week van zou kunnen leven. Mensen kunnen er vaak niet bij dat je soms bijna tien uur met z’n tweeën stilletjes voorin die bulderbuis zit.

Soms heb je wat afleiding als er dierenoppassers aan boord zijn. Die willen nog wel es binnen lopen voor een babbeltje. Het doet je wel realiseren dat die knol van vijf ton die ze begeleiden een betere CAO heeft dan jij, want die krijgt vers hooi en water opgediend en als ie stress heeft een kalmerend middeltje. Dat zit er voor ons niet in, al zou je gezien de toestanden op sommige Derde Wereld-velden best ook wel es zo’n middeltje willen. Soms als de groom een lieftallige deerne is prijs je jezelf gelukkig als ze aanbied een kopje koffie te halen. Zomaar een bloempje in een kale, functionele wereld. Soms meurt zo’n oppasser tegen het einde van de vlucht erger dan die beesten en ben je blij dat ie achterin blijft zitten.

Het grappige is wel dat de meeste vliegers die lange tijd op passagierstoestellen hebben gevlogen en nu op de vracht zitten, het leven zo relaxed vinden. Dat is het ook. Passagiersvliegen geeft een hoop gedoe. Je staat nog aan de gate. De purser loopt binnen, griepend dat de kosher-maaltijden niet geleverd zijn. Vervolgens haar secondant die snerpt dat ie net is gedumpt door zijn vriendje, en ja, het ergste is, hij kwam terug uit Cancun, en die lapzwans had de hele inrichting meegenomen. Inclusief de antieke penduleklok, geërfd van oma. Dan blijkt een wc verstopt te zitten met een serie Tadzjiekse paspoorten, en een passagier heeft last van hartritmestoornissen. Een tweede heeft claustrofobie, de derde een stoma die wat geplet werd tegen de armleuning, de vierde heeft migraine en de vijfde is ook niet lekker. Verder is de vertrektijd verstreken en is het wachten op vijf overstappers uit Warschau. Of moeten we hun koffers er dan maar afgooien? Al dit gemekker, en je hebt nog geen meter gevlogen….Been there, seen it and got the t-shirt.

Nee, laat mij maar lekker op die vrachtbak. Henk Wijngaard met vleugels. Drie uur voor de vlucht worden we ‘wakker’ gebeld. Als de vlucht vertraagd is omdat de pallet met eendagskuikens in de file vast staat, dan kan het maar zo zijn dat je twee uur later uit jezelf wakker wordt en gaat net de telefoon; je mag komen opdraven, de lading is compleet. Op het vrachtplatform gaan we serieus aan het werk als we de grote vrachtdeur horen sluiten. Sinds we meestal met z’n tweeën zijn hebben we nog een hele week of meer voor de boeg om gezellig te kletsen over van alles en nog wat, dus laten we dat voor later. Geconcentreerd aan de slag, zonder afleiding.

Als je boven de States vliegt hoor je eeuwig en altijd de Amerikaanse vlieger op de radio yappen over chop. Chop is hun term voor turbulentie. Altijd op zoek naar die vlieghoogte zonder chop. Happiness is a day without choppiness. Chop, daar houden de passagiers niet van. Airline management is catatonisch van de angst voor schadeclaims. Zo’n passagier zal z’n kop met hete koffie maar in het kruis krijgen van dat strakke Armani pak in die leren stoel in First Class door die rotchop. Wij verkiezen vaak de chop te negeren. Het is slechts een ‘minor discomfort.’ Een weg met wat hobbels en kuilen. Niets slechter of beter dan een gemiddelde snelweg in Zuid-Amerika of Afrika. De eerste pallet met dozen moet nog altijd een klacht indienen en de Bugatti Veyron onder z’n reispyama (ook zoiets wat wij dus niet hebben), staat stevig vastgesnoerd.

Je zou een meereizend paard kunnen vragen wat die vindt van chop, maar ach, je weet toch al wat die gaat zeggen. Verwende klant. Maar, pro forma probeer je dan toch weer dat beest tevreden te stellen. We zijn altijd klantgericht! Je moet soms wel weer naar achter om uit te leggen dat een bepaalde hoogte zonder chop al bezet is door een ander vliegtuig. Dan staart dat beest je nietszeggend aan na zo’n monoloog. Vervolgens vraag je in je beste Spaans aan de oppasser of het dier wel lekker is. Die snapt je niet. Dan krab je je achter je oor en loop je ietwat wijfelend terug naar je plek.

Wij hebben ook een luxe bed! Een mooie matras die we uit een houder kunnen trekken en achter de cockpit op de grond kunnen leggen. Als we dan meereizen of afgelost worden gaan we daar op liggen, onder drie dekens. Op een halve meter is een zeildoeken wand die het vrachtruim van ons scheidt. Op de terugweg uit Colombia of Kenia staan hier zesentwintig pallets met meer dan zestig ton rozen die op vier graden Celsius gestookt worden. Als je zes dekens zou hebben zou je ze ook gebruiken, want ondanks dat de kachel in dit knusse kamertje naarstig probeert de temperatuur naar dertig graden te stuwen, tocht het uit het vrachtruim als in een middeleeuws cachot. Je slaapt natuurlijk als een blok terwijl gedurende de slaap een groom of vlieger over je hoofd een springt om bij de keuken te komen. Je maft comateus verder terwijl hij bezig is te ramenten met metalen lades in metalen kastjes met metalen deurtjes. Je hoopt dan maar dat ie niet de inhoud van zijn bekertje Cup-a-Soup op je hoofd morst als hij weer over je heen stapt en jij met een oog in zijn kruis kijkt. Ook het toilet ruikt na een rotatie van zes vluchten door Zuid-Amerika nog altijd fris als een DA-drogist. Nee, wij hebben rust, reinheid en regelmaat in en rond ons mooie kantoor!

Alle gekheid op een stokje. Vrachtvliegen, het is een mannenwereld, met haar eigen ritme en romantiek. Er huizen wel een paar vrouwen in die wereld maar die hebben een bepaald tolerantie-gen voor hun omgeving. Voor sommigen is vrachtvliegen een gruwel, maar de liefhebbers zweren erbij. No glam, no glory but also no hassle.

Herman Mateboer