Tijdens de onderzoeksfase zijn via zogeheten luchtvaartgesprekken in het land met meer dan vijfhonderd deelnemers dilemma’s over de luchtruimherziening besproken. Maatschappelijke stakeholders, luchtruimgebruikers en regionale bestuurders zijn betrokken bij de opzet van het programma.

De herziening van het luchtruim is nodig vanwege de sterke groei van het vliegverkeer in de afgelopen decennia, terwijl de beschikbare ruimte in de lucht niet groter wordt. Steeds vaker ontstaan daardoor knelpunten. Die knelpunten betreffen ook de hinder op de grond.

“Grootschalige herziening van het luchtruim is naast verruiming van de capaciteit en een efficiënter gebruik, ook gericht op verduurzaming: het beperken van de impact van vliegroutes op de omgeving”, stelt Van Nieuwenhuizen. Veiligheid staat daarbij voorop, benadrukt ze.

Laagvliegroutes
De luchtruimherziening is met name urgent vanwege de geplande opening van Lelystad Airport in 2020. Zolang die herindeling er niet is zijn klaagvliegroutes nodig om het vliegverkeer van en naar Lelystad af te handelen, om te voorkomen dat het vliegverkeer van en naar Schiphol in de weg wordt gezeten.

De minister laat in de brief weten dat al vanaf de winter van 2021/2022 maatregelen van kracht worden die ervoor moeten zorgen dat vliegtuigen die vertrekken vanaf Lelystad Airport zoveel mogelijk ongehinderd kunnen klimmen op de aansluitroutes. Het uitgangspunt dat er geen interferentie mag zijn met Schiphol-verkeer wordt losgelaten en er mag gebruik worden gemaakt van militair luchtruim.

Het doel voor 2023 is dat het oosten en het zuidoosten van het Nederlandse luchtruim wordt heringericht  om de ontsluiting voor het verkeer van en naar Nederlandse luchthavens te verbeteren. Daarbij inbegrepen is een structurele oplossing voor het verkeer van en naar Lelystad Airport, dat moet kunnen doorgroeien naar het maximum van 45.000 vliegtuigbewegingen.

Nieuw militair oefengebied
Militair vliegverkeer moet door de herindeling ruimte maken voor de burgerluchtvaart. Maar omdat oefeningen noodzakelijk blijven (onder meer met de nieuwe F-35) zal een militair oefengebied worden ingepast in het noordelijke deel van het Nederlandse luchtruim. Het streven is om dit gebied - direct of op termijn -  onderdeel te maken van een grensoverschrijdend oefengebied.

In 2023 moeten volgens de minister de meest urgente civiele en militaire behoeften ingevuld. “Tegelijkertijd staan de ontwikkelingen niet stil. Daarom starten wij eveneens, in lijn met de recent uitgekomen Europese Airspace Architectuurstudie, samen met de luchtverkeersleidingsorganisaties met de ontwikkeling van een roadmap voor de ontwikkeling van het Nederlandse luchtruim vanaf 2023 op weg naar het jaar 2035.”

In 2020 moet een zogeheten Voorkeursbeslissing over de luchtruimherziening worden genomen. Ter onderbouwing daarvan zal een milieu-effectrapportage (plan-MER) op worden gesteld. Daarbij wordt nog dit jaar de mogelijkheid geboden om zienswijzen in te dienen.

Het kabinet verwacht in het voorjaar van 2020 de concept-Voorkeursbeslissing te kunnen uitbrengen, vergezeld van de plan-MER. In het najaar van 2020 volgt een definitieve Voorkeursbeslissing.